Fried Green Tomatoes

Ένα μικρό editorial πριν συνεχίσουμε – κάτι που το Reader’s Digest θα μπορούσε να περιγράψει ως «μια προσωπική ματιά».
Εδώ και περίπου δύο εβδομάδες (δύο προβολές ταινιών, συγκεκριμένα) απουσιάζω από το blog μας, αφήνοντας όσους πιστούς προσέρχονται λίγο έως πολύ ξεκρέμαστους. Ως κύριος συντάκτης των άρθρων της Λέσχης (ναι, αγαπητέ μου αναγνώστη, έχω το θράσος να αυτοαποκαλούμαι «αρχισυντάκτης»!) η ευθύνη είναι δικιά μου και δεν ωφελεί σε τίποτα το να απολογηθώ. Όμως, απολογούμαι. Μια σειρά τεχνικών προβλημάτων, εξαιτίας των οποίων το υπεραιωνόβιο laptop μου κόντεψε να αποδημήσει εις Κύριον, συνεπικουρούμενα από ένα ξεγυρισμένο writer’s block, απέτρεψαν τον υποφαινόμενο από το να γράψει έστω και μια λέξη. Ευτυχώς, ο Μάρτης φαίνεται ότι έφερε την αλλαγή – και την ανάκαμψη. Ο ηλεκτρονικός μου φίλος κέρδισε λίγη ακόμα ζωή, το μυαλό μου ξεκόλλησε (ελπίζω) και η λευκή έρημος της, έστω ηλεκτρονικής, σελίδας έπαψε να αποτελεί φόβητρο. Ξανά μαζί σας, λοιπόν! Ξανά στις επάλξεις!

Ογδόη Μαρτίου τώρα που γράφω αυτές τις γραμμές και σήμερα εορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας (για να γκρινιάξουμε και λίγο εμείς οι Νεάντερταλ αρσενικοί, υπάρχει Παγκόσμια Ημέρα του Άντρα, εορτάζεται στις 19 Νοεμβρίου, αλλά δεν είναι ακόμη επίσημα αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ!). Αποφασίσαμε λοιπόν να εορτάσουμε κι εμείς, με μια γυναικεία ταινία. Κι ενώ οι politically correct κινηματογραφόφιλοι θα περίμεναν το «Thelma & Louise» (οποία πρωτοτυπία!), αποφασίσαμε να πάμε λίγα χρόνια πιο πίσω και να θυμηθούμε μια άλλη γυναικεία ταινία, μια ταινία εξίσου σημαντική και, κατά την ταπεινή άποψη του συγγραφέα, πιο καλή. «Πράσινες Τηγανητές Ντομάτες» ο τίτλος της, ανάλαφρο και απόλυτα συντονισμένο στην γυναικεία φιλία το θέμα της, χωρίς όμως να λείπουν και οι δραματικοί τόνοι.

Η ιστορία αρχίζει με την Evelyn Couch, γυναίκα, νοικοκυρά και δυσαρεστημένη σύζυγος του Ed, κάτοικος μιας μικρής πόλης της Αλαμπάμα. Παραμελημένη από τον σύζυγό της, πνιγμένη στην ρουτίνα, η ζωή της αλλάζει την αντιδιαμετρικά αντιθέτου χαρακτήρα Ninny Threadgoode, μια ογδοντάχρονη χήρα με τόσο τσαγανό και όρεξη για την ζωή όσα και τα χρόνια της. Η Ninny διηγείται την ιστορία της Imogene «Idgie» Threadgoode, της εγκαταλελειμμένης πια μικρής πόλης Wistle Stop, τις περιπέτειες των κατοίκων της και τις μεταξύ τους σχέσεις. Καθώς τα νήματα της ιστορίας ξετυλίγονται, η Evelyn ανακαλύπτει ότι οι περιπέτειες της Idgie θα μπορούσαν να είναι η δική της ιστορία.

Βασισμένο στο ομώνυμο βιβλίο της Fannie Flag, το σενάριο έχει έναν κεντρικό πυρήνα: την γυναικεία φιλία και τις προεκτάσεις της. Θέμα αμφιλεγόμενο και συχνά αντικείμενο ατελείωτων αναλύσεων, προκάλεσε αίσθηση στην εποχή του (αρχές του ’90), όχι τόσο για το υπονοούμενο της ομοφυλοφιλικής σχέσης μεταξύ των δύο πρωταγωνιστριών (θέμα που στο βιβλίο είναι εξαιρετικά ασαφές), όσο για το πως παρουσιάζεται στο κοινό: λουστραρισμένο, γυαλισμένο και επίτηδες υποτονικό. Ο σκοπός όμως του, κυρίως τηλεοπτικού και ενίοτε κινηματογραφικού, Jon Avnet δεν είναι να προκαλέσει αναταράξεις στον λιμνάζοντα συντηρητισμό. Σκοπός του – όπως και του βιβλίου – είναι να προσφέρει επιχειρήματα ενάντια σε έναν ευρέως διαδεδομένο μύθο: δεν υπάρχει γυναικεία φιλία. Κατά πόσο τα επιχειρήματα αποδεικνύονται έωλα ή όχι, εξαρτάται μάλλον από τον θεατή.
Στους πρωταγωνιστικούς ρόλους δεν θα μπορούσαμε παρά να βρούμε δύο βαριά ονόματα της γυναικείας υποκριτικής. Kathy Bates στον ρόλο της Evelyn, στα νιάτα της και σε έναν ρόλο εκ διαμέτρου αντίθετο από τις πιο χαρακτηριστικές παρουσίες της. Η Evelyn δεν είναι το άξεστο βλαχαδερό του «About Schmidt», ούτε – θεός φυλάξει! – το ψυχοπαθές τέρας του «Misery». Χωρίς το τσαγανό και την πονηριά μιας Libby Holden του «Primary Colors», η Evelyn είναι ό,τι θα περίμενε κανείς από μια γυναίκα του συντηρητικού Νότου: μια νοικοκυρούλα. Η επανάσταση και η ανακάλυψη της εσωτερικής δύναμης και του θάρρους που της λείπει μπορεί να φαντάζει σαν κλισέ στους τυπολάτρες θεατές, η δυναμική όμως της ερμηνείας της Bates φέρνει την ζυγαριά σε μια, τελικά, απολαυστική ισορροπία.
Δεν συμβαίνει το ίδιο με την τεράστια – και το εννοώ! – Jessica Tandy. Με το Όσκαρ παραμάσχαλα – για το «Driving Miss Daisy» του 1989 – και στο απόγειο μιας καριέρας που ξεκίνησε το 1932, η ερμηνεία της ως Ninny Threadgoode είναι ένας οδοστρωτήρας από το πρώτο λεπτό ως το τελευταίο. Δίκαια απέσπασε την υποψηφιότητα στα Όσκαρ και κατά πόσο το έχασε δίκαια ή άδικα από την Mercendes Ruehl του «Fisher King», είναι ένα θέμα προς συζήτηση. Τέσσερα χρόνια μετά, η Jessica, η γιαγιά που ο καθένας μας θα ήθελε να έχει και η φιλενάδα που θα θέλατε όλες σας, έφυγε από κοντά μας, αφήνοντας ένα κενό που δεν πρόκειται ποτέ να καλυφθεί, μια καριέρα που θα πρέπει να τιμηθεί κάποτε για το σύνολό της, και έναν γυναικείο χαρακτήρα που βάζει κάτω όλες τις Θέλμα και όλες τις Λουίζ που έχουν εμφανιστεί ποτέ.

Ογδόη Μαρτίου λοιπόν σήμερα, και σε σας τις γυναίκες κάνουμε ένα δώρο. Μια ταινία από σας για σας, για τις γυναίκες που – κι εδώ μιλάω προσωπικά σαν άντρας και όχι σαν εκπρόσωπος των απανταχού αρσενικών – όσο μας ταλαιπωρείτε, άλλο τόσο σας θέλουμε στην ζωή μας. Χρόνια σας πολλά!